عمل PRK یکی از روش‌های جراحی چشم با لیزر است که برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم انجام می‌شود. این عمل به‌عنوان نخستین جراحی لیزری چشم شناخته می‌شود و با حذف لایه سطحی قرنیه، امکان تغییر شکل آن و بهبود دید را فراهم می‌کند.
PRK گزینه‌ای مناسب برای افرادی‌ست که ضخامت قرنیه‌شان برای روش‌هایی مانند لازک یا لیزیک کافی نیست. در این مقاله به بررسی نحوه انجام این عمل، مزایا و مراقبت‌های لازم قبل و بعد از آن خواهیم پرداخت.
عمل PRK چیست؟
عمل PRK یا کراتکتومی فوتورفراکتیو، نخستین روش جراحی لیزری چشم برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم است. در این روش با استفاده از لیزر اگزایمر، سطح قرنیه تغییر شکل داده می‌شود تا نور به‌درستی روی شبکیه متمرکز شود و دید بهبود یابد. اگرچه دوره نقاهت آن نسبت به لیزیک طولانی‌تر است، اما همچنان برای بسیاری از بیماران گزینه‌ای مناسب با مزایای خاص خود محسوب می‌شود.
چه افرادی مناسب برای عمل PRK هستند؟
- افراد بالای ۱۸ سال: چون رشد چشم‌ها معمولاً تا این سن کامل می‌شود.
- دارای نسخه ثابت عینک یا لنز تماسی به مدت حداقل یک سال: این موضوع نشان‌دهنده پایداری عیوب انکساری چشم است.
- سلامت عمومی خوب: بیماری‌هایی مانند خشکی چشم، عفونت‌های چشمی یا بیماری‌های سیستمیک می‌توانند مانع انجام عمل شوند.
- عدم ابتلا به بیماری‌های قرنیه‌ای: مانند قوز قرنیه یا نازکی بیش از حد قرنیه.
- افرادی با قرنیه نازک (در حد مجاز): در صورتی که ضخامت باقی‌مانده قرنیه پس از عمل مناسب باشد، PRK می‌تواند گزینه‌ای قابل‌قبول باشد.
- افرادی با فعالیت‌های فیزیکی سنگین: چون در PRK فلپی روی قرنیه ایجاد نمی‌شود، خطر جابه‌جایی فلپ وجود ندارد و برای این افراد مناسب‌تر است.
مزایای عمل PRK
| مزیت | توضیح کوتاه |
|---|---|
| بدون برش قرنیه | ساختار قرنیه حفظ می‌شود، بدون ایجاد فلپ. |
| مناسب برای قرنیه نازک | گزینه‌ای ایمن برای افراد با ضخامت قرنیه کم. |
| کاهش عوارض جانبی | خطر جابجایی فلپ و عفونت کمتر است. |
| اثربخشی بالا | از همان تکنولوژی لیزری لیزیک استفاده می‌شود. |
| خشکی چشم کمتر | احتمال خشکی چشم پس از عمل پایین‌تر است. |
| بازیابی بینایی مطلوب | با مراقبت مناسب، دید چشم بهبود قابل‌توجهی می‌یابد. |
معایب عمل PRK
| عیب | توضیح کوتاه |
|---|---|
| درد و احساس سوختگی | در روزهای اول پس از عمل، درد و سوزش چشم‌ها طبیعی است و طی ۳ تا ۴ روز کاهش می‌یابد. |
| تاری دید و حساسیت به نور | ممکن است تا حدود ۱۵ روز تاری دید و حساسیت نوری وجود داشته باشد. |
| کاهش بینایی شبانه | برخی افراد در دوره نقاهت دچار ضعف دید در شب می‌شوند که معمولاً موقتی است. |
| کاهش ضخامت قرنیه | برداشتن لایه سطحی قرنیه ممکن است در افراد با قرنیه نازک مشکل‌ساز باشد. |
| احتمال کدورت قرنیه | در افراد با شماره بالا، پوست تیره یا در معرض آفتاب، احتمال کدورت بیشتر است. |
| خطر عفونت و التهاب | مانند هر جراحی دیگر، احتمال بروز عفونت یا التهاب وجود دارد. |
| دوره نقاهت طولانی‌تر | نسبت به روش‌هایی مانند لیزیک، زمان بازیابی در PRK بیشتر است. |
مراقبت های قبل از عمل PRK
ملاقات با چشم‌پزشک متخصص: بررسی شرایط چشم، توضیح مراحل عمل و پاسخ به سوالات شما.
آزمون‌های چشمی: شامل بررسی ضخامت قرنیه، ساختار چشم و قیاس بینابینی برای تعیین مناسب بودن عمل.
قطع مصرف لنز تماسی: در صورت استفاده از لنز، باید مدتی قبل از عمل مصرف آن را متوقف کنید (طبق نظر پزشک).
اطلاع‌رسانی درباره داروها و مکمل‌ها: پزشک را از هر دارو یا مکملی که مصرف می‌کنید مطلع سازید تا از تداخل احتمالی جلوگیری شود.
برنامه‌ریزی برای کمک پس از عمل: هماهنگی با یکی از نزدیکان برای کمک در انجام امور روزمره در روزهای ابتدایی پس از جراحی.
عدم استفاده از آرایش چشم: پیش از عمل از آرایش چشم خودداری کنید تا روند جراحی و بهبودی مختل نشود.
مراحل انجام عمل PRK
مراحل عمل PRK به صورت زیر انجام می شود:
- بی‌حسی چشم‌ها: با استفاده از قطره‌های بی‌حسی، چشم‌ها کاملاً بی‌حس می‌شوند. نیازی به بیهوشی عمومی نیست.
- ضدعفونی و آماده‌سازی محل عمل: چشم‌ها با محلول بتادین ضدعفونی شده و پارچه‌های استریل اطراف چشم قرار می‌گیرند (اشانته کردن).
- برداشتن اپیتلیوم قرنیه: لایه سطحی قرنیه (اپیتلیوم) با ابزارهای خاص، لیزر، محلول الکل یا برس برداشته می‌شود. این لایه نازک‌تر از لایه‌ای‌ست که در عمل لیزیک برداشته می‌شود.
- اصلاح سطح قرنیه با لیزر اگزایمر: لیزر اگزایمر با دقت بالا، سطح قرنیه را اصلاح کرده و انحنای آن را تغییر می‌دهد تا بینایی بهبود یابد.
- شست‌وشو و استفاده از دارو: داروهای خاص روی چشم قرار گرفته و سپس شست‌وشو می‌شوند.
- قرار دادن لنز پانسمان: لنزهای تماسی نرم به‌عنوان پانسمان روی چشم قرار می‌گیرند تا از قرنیه محافظت شود. این لنزها معمولاً پس از چند روز تا یک هفته برداشته می‌شوند.
مراقبت های بعد از عمل
برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن پس از عمل PRK، رعایت نکات مراقبتی پس از جراحی اهمیت زیادی دارد. این مراقبت ها به روند بهبود سرعت می بخشند، و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری می‌کند. برخی از مهم‌ترین توصیه‌ها عبارتند از:
استفاده از قطره‌های چشمی
- قطره بتازونیت هر ۸ ساعت یک‌بار به مدت ۷ روز برای کاهش التهاب چشم.
- قطره فلوکورت از هفته دوم، هر ۱۲ ساعت یک‌بار به مدت ۲۰ روز برای کمک به ترمیم مناسب قرنیه.
- قطره لووفلوکساسین یا کلرامفنیکل هر ۴ ساعت یک‌بار به مدت ۵ روز جهت پیشگیری از عفونت.
- قطره اشک مصنوعی هر ۴ ساعت یک‌بار به مدت ۲۵ روز برای شست‌وشوی چشم و تسریع روند ترمیم.
- قطره دیکلوپتین هر ۸ ساعت یک‌بار به مدت ۳ روز برای کاهش درد و ناراحتی پس از عمل.
استفاده از سایر داروها
- کپسول گاباپنتین هر ۱۲ ساعت یک عدد به مدت ۳ روز جهت کاهش درد
- پماد لیپوزیک به مدت ۲ هفته شب ها داخل چشم ریخته شود
- قرص ویتامین ث روزی یک عدد به مدت ۱۰ روز جهت بهبود بهتر قرنیه
جلوگیری از تماس چشم با آب
به مدت ۳ روز پس از جراحی عمل PRK لازم است از تماس آب با چشمتان جلوگیری کنید.
استفاده از عینک آفتابی
پس از عمل PRK، ممکن است چشم هایتان به نور حساسیت نشان دهند. استفاده از عینک آفتابی می‌تواند از تحریک نور محافظت کند. به مدت ۳ روز پس از عمل در منزل و به مدت ۲ تا ۳ ماه در فضای باز و در معرض آفتاب از عینک آفتابی استفاده نمایید.
اجتناب از فعالیت های جسمانی
به مدت ۷ الی ۱۰ روز بعد از عمل PRK فعالیت های ورزشی که در آنها احتمال ضربه به چشم وجود دارد را انجام ندهید.
اجتناب از شناکردن
به مدت یک ماه بعد از جراحی، از شنا کردن بپرهیزید.
پیاده روی و ورزش های سبک
انجام پیاده روی و ورزش های سبک از همان ابتدا بلامانع است.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن بعد از عمل جراحی PRK باید به کمترین میزان ممکن برسد.
رعایت بهداشت چشم
در دوران نقاهت، باید از لمس چشم با دست های آلوده خودداری کنید. همچنین به شدت به بهداشت دست‌ها و اطراف چشم اهمیت بدین تا باعث عفونت نشود.
تفاوت عمل PRK با عمل‌های لیزیک و لازک
جراحی‌های اصلاح بینایی با لیزر شامل روش‌های PRK، لیزیک و لازک هستند که با وجود شباهت‌ها، تفاوت‌هایی نیز دارند.
روش PRK: لایه سطحی و نازکی از قرنیه برداشته می‌شود و پس از عمل، این لایه به جای خود بازگردانده نمی‌شود، بلکه به‌مرور ترمیم می‌گردد. این روش برای افرادی با قرنیه نازک مناسب است، اما دوره نقاهت طولانی‌تری دارد.
روش لیزیک: لایه‌ای عمیق‌تر از قرنیه برداشته شده و پس از جراحی در جای خود قرار داده می‌شود؛ بنابراین برای قرنیه‌های نازک مناسب نیست، اما دوره بهبودی کوتاه‌تری دارد.
روش لازک: نیز نسخه اصلاح‌شده PRK محسوب می‌شود که در آن، لایه برداشته‌شده پس از عمل مجدداً در جای خود قرار می‌گیرد و همین موضوع باعث کاهش زمان نقاهت نسبت به PRK می‌شود.
هزینه عمل PRK
هزینه عمل PRK بستگی به شرایط و وضعیت بیمار متفاوت است که در طی جلسه مشاوره قبل از جراحی مشخص می‌گردد. اما برای اطلاع بیشتر در این صفحه قیمت حدودی عمل PRK را آورده ایم.
سخن پایانی
عمل PRK یکی از روش‌های جراحی لیزری چشم است که در آن، جراح لایه نازکی از سطح قرنیه را برمی‌دارد و اصلاحات لازم را برای رفع عیوب انکساری انجام می‌دهد. این روش برای افرادی که دارای قرنیه نازک هستند مناسب هست و این افراد می‌توانند از روش PRK یا لازک برای درمان مشکلات بینایی خود بهره‌مند شوند. لازم به ذکر است که مدت زمان تاری دید پس از عمل PRK بسته به شرایط فردی بیمار متفاوت بوده و ممکن است از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد.
سوالات متداول
عمل PRK چشم با بی هوشی همراه است؟
آیا عمل جراحی PRK نیاز به بستری شدن داره؟
خیر. این جراحی سرپایی بوده و نیازی به بستری شدن ندارد. بنابراین در همان روز عمل می توانید مرخص شوید.
